Sơ lược chung về câu bị động khách quan (unpersönliche Passiv)

Câu bị động khách quan (unpersönliche Passiv) là một dạng đặc biệt của câu bị động mà ở đó không có tân ngữ trực tiếp để có thể trở thành chủ ngữ ở trong câu.

Giả sử ta có 1 câu chủ động như sau:

• Mein Vater hilft mir. (Bố của tôi giúp đỡ tôi)

Ta nhận thấy động từ hilft ở trong ví dụ trên chỉ yêu cầu tân ngữ gián tiếp (cách Dativ). Câu trên không hề có tân ngữ trực tiếp nên ta không thể chuyển tân ngữ gián tiếp mir thành chủ ngữ ở cách Nominativ ich được.

Cách chuyển từ câu chủ động trên sang câu bị động dưới đây là hoàn toàn sai:

• Ich wird geholfen.

Xây dựng cấu trúc câu bị động khách quan

Do đối với những câu chủ động không có tân ngữ trực tiếp để có thể làm chủ ngữ ở trong câu bị động, ta sẽ sử dụng chủ ngữ giả es làm chủ ngữ ở trong câu bị động khách quan. Tân ngữ gián tiếp (nếu có) được giữ nguyên ở trong câu bị động khách quan.

Tùy vào các thì ta sẽ có các cấu trúc như sau:

Quay lại ví dụ đầu tiên:

• Mein Vater hilft mir. (Bố của tôi giúp đỡ tôi)

Câu chủ động trên có thể được chuyển sang câu bị động với chủ ngữ giả es như sau:

• Es wird mir geholfen. (Tôi được giúp đỡ)

Ngoài ra, ta còn có thể biến đổi câu chủ động trên thành câu bị động mà không có chủ ngữ giả es như sau:

• Mir wird geholfen. (Tôi được giúp đỡ)

Ở đây ta thấy rằng tân ngữ gián tiếp mir được đảo lên ở vị trí số 1 của câu. Khi đó chủ ngữ giả es sẽ biến mất.

Tuy nhiên, mặc dù chủ ngữ giả es không xuất hiện nữa nhưng động từ wird được mặc định chia theo chủ ngữ giả es chứ không phải chia theo tân ngữ gián tiếp mir.

Để thấy rõ hơn, ta sẽ quan sát tiếp 1 ví dụ sau:

• Mein Vater hilft den Leuten. (Bố của tôi giúp đỡ mọi người)

Câu chủ động trên có thể được chuyển sang câu bị động như sau:

• Es wird den Leuten geholfen. (Mọi người được giúp đỡ)

• Den Leuten wird geholfen. (Mọi người được giúp đỡ)

Đối với cách chuyển thứ 2, ta thấy rằng mặc dù tân ngữ den Leuten ở dạng số nhiều nhưng động từ wird vẫn được chia theo chủ ngữ giả es, mặc dù nó không xuất hiện.

Một số ví dụ khác:

Chuyển câu chủ động sang câu bị động sau:

a) Ich spiele mit dem Mädchen. (Tôi chơi với cô bé)

Câu chủ động trên có thể chuyển sang sang câu bị động như sau:

• Es wird mit dem Mädchen gespielt. (Cô bé được chơi với)

• Mit dem Mädchen wird gespielt. (Cô bé được chơi với)

b) Die Lehrerin wartete auf dich. (Cô giáo đã đợi bạn)

Câu chủ động trên có thể chuyển sang sang câu bị động như sau:

• Es wurde auf dich gewartet. (Bạn đã được đợi)

• Auf dich wurde gewartet. (Bạn đã được đợi)

Câu chủ động với đại từ man

Đối với câu chủ động với đại từ man, để biến đổi sang câu bị động, ta cũng sử dụng cấu trúc của câu bị động khách quan như đã trình bày ở trên.

Ví dụ:

• In Deutschland feiert man das Oktoberfest. (Ở Đức người ta ăn mừng lễ hội tháng 10)

Câu chủ động trên có thể chuyển sang sang câu bị động như sau:

• Es wird das Oktoberfest in Deutschland gefeiert. (Lễ hội tháng 10 được ăn mừng ở Đức)

• In Deutschland wird das Oktoberfest gefeiert. (Lễ hội tháng 10 được ăn mừng ở Đức)

Câu chủ động có tân ngữ trực tiếp

Trong trường hợp câu chủ động có chứa tân ngữ trực tiếp thì ngoài cách biến đổi thông thường là đưa tân ngữ trực tiếp lên làm chủ ngữ, ta có thể dùng chủ ngữ giả es.

Tuy nhiên trong cách dùng chủ ngữ giả es khi chuyển sang câu bị động, động từ werden (hoặc các động từ tương tự ở các thì khác nhau đã trình bày ở bàng trên như wurden, sein, waren) sẽ được chia theo dạng số ít hoặc số nhiều của tân ngữ trực tiếp, chứ không phải theo chủ ngữ giả es.

Để hiểu rõ hơn, hãy quan sát ví dụ sau đây.

Ta có câu chủ động:

• Man eröffnet viele neue Firmen. (Người ta mở nhiều công ty mới)

Tân ngữ trực tiếp ở trong câu trên là viele neue Firmen ở dạng số nhiều.

Câu chủ động trên có thể chuyển sang sang câu bị động như sau:

• Viele neue Firmen werden eröffnet. (Nhiều công ty mới được mở)

Đây là cách biến đổi thông thường, tân ngữ trực tiếp được đưa lên làm chủ ngữ.

Sử dụng chủ ngữ giả es, ta có câu bị động như sau:

• Es werden viele neue Firmen eröffnet. (Nhiều công ty mới được mở)

Ta thấy động từ werden lúc này được chia theo dạng số nhiều của tân ngữ trực tiếp viele neue Firmen chứ không phải là wird của chủ ngữ giả es nữa.

Các bài viết liên quan

Về tác giả

Mình là Dương và là founder của Deutschduonghoang. Mình thích viết lách và thích chia sẻ những kiến thức liên quan đến tiếng Đức một cách thật dễ hiểu đến với nhiều người. Deutschduonghoang được ra đời với mục đích nhằm giúp mọi người có thể tiếp cận với tiếng Đức một cách khoa học và hệ thống hơn. Hy vọng những thông tin ở trên web sẽ hữu ích đối với nhiều bạn đọc ^^